گزارشات جدید Infoblox و The Hacker News نشان می‌دهد که شبکه مخرب Vane Viper (که با نام Omnatuor هم شناخته می‌شود) طی یک سال بیش از ۱ تریلیون درخواست DNS ایجاد کرده است. این شبکه با سوءاستفاده از زیرساخت تبلیغات دیجیتال (AdTech) کاربران را به صفحات آلوده، بدافزار و کلاهبرداری‌های آنلاین هدایت می‌کند.
Vane Viper چیست و چرا این نام برایش انتخاب شده است؟
Vane Viper نامی است که محققان امنیتی به یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های تبلیغاتی مخرب (Malvertising Networks) داده‌اند. این شبکه ابتدا با نام Omnatuor شناخته می‌شد، اما در گزارش‌های جدید به‌عنوان Vane Viper معرفی شده است.
✔️ Viper در انگلیسی به معنای مار سمی است؛ انتخاب این واژه اشاره‌ای مستقیم به ماهیت مخرب و پنهان‌کار این شبکه دارد؛ درست مثل ماری که بی‌صدا حرکت می‌کند و ناگهان حمله می‌کند.
✔️ Vane به‌معنای «بادسنج» یا «چرخان» است و نشان‌دهنده تغییرپذیری و جهت‌گیری مداوم این شبکه برای دور زدن شناسایی و تطبیق سریع با شرایط جدید است.
در کنار هم، این نام‌گذاری ترکیبی از قدرت تخریب (Viper) و چابکی در تغییر مسیر (Vane) را بازتاب می‌دهد. به بیان ساده، Vane Viper شبکه‌ای است که می‌تواند به سرعت مسیرهای ترافیک DNS را تغییر دهد و در عین حال سم کشنده‌ی حملات تبلیغاتی و بدافزاری را در سطح وسیع منتشر کند.
به همین دلیل، محققان امنیتی این نام را انتخاب کردند تا هم مفهوم فنی (انعطاف در DNS و تغییر مسیر) و هم ماهیت تهدیدآمیز (سمّی بودن) را در یک عنوان ترکیب کنند.
ویژگی‌ها و ابعاد تهدید
✔️ مقیاس عظیم: بیش از یک تریلیون درخواست DNS در سال.
✔️ شبکه گسترده دامنه‌ها: استفاده از ده‌ها هزار دامنه مشکوک.
✔️ روش‌های فریب: تبلیغات مخرب، ریدایرکت‌های زنجیره‌ای، صفحات push notification جعلی و دانلودهای آلوده.
✔️ پنهان‌کاری سازمانی: ارتباط با شرکت‌های تبلیغاتی معتبر برای مخفی ماندن.
چرا Vane Viper خطرناک است؟
این تهدید صرفاً یک کلاهبرداری تبلیغاتی ساده نیست بلکه بستری برای توزیع بدافزار و حملات مهندسی اجتماعی است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از سازمان‌ها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با ترافیک این شبکه مواجه شده‌اند.
روش‌های فعالیت فنی Vane Viper
- ایجاد دامنه‌ها و زیرساخت تبلیغاتی آلوده.
- هدایت کاربر از طریق تبلیغات و لینک‌های جعلی به Traffic Distribution System (TDS).
- انتقال کاربر به صفحات آلوده شامل بدافزار، افزونه مرورگر جعلی یا دانلودهای مخرب.
- تولید حجم انبوهی از درخواست‌های DNS که ردگیری را دشوار می‌کند.
راهکارهای مقابله با تهدید Vane Viper
برای کاهش ریسک ناشی از شبکه‌های تبلیغاتی مخرب مانند Vane Viper، سازمان‌ها باید رویکردی چندلایه اتخاذ کنند. در ادامه مهم‌ترین اقدامات و ابزارهای پیشنهادی را مرور می‌کنیم:
۱. استفاده از Protective DNS (PDNS)
DNS حفاظتی اولین خط دفاعی در برابر دامنه‌های مخرب است. با استفاده از PDNS می‌توان درخواست‌های مشکوک را قبل از رسیدن به مقصد مسدود کرد.
- ابزارهای پیشنهادی:
Quad9 ✔️(سرویس رایگان DNS با فیلترینگ تهدیدات)
Cisco Umbrella ✔️(راهکار سازمانی با قابلیت‌های گسترده)
Infoblox BloxOne Threat Defense ✔️(مخصوص سازمان‌ها و محیط‌های Enterprise)
۲. مانیتورینگ رفتار DNS
شناسایی افزایش غیرعادی درخواست‌های DNS یا دامنه‌های تازه‌ثبت‌شده، کلید اصلی کشف حملات در مقیاس Vane Viper است.
- ابزارهای پیشنهادی:
✔️Splunk یا ELK Stack (Elasticsearch, Logstash, Kibana) برای تحلیل لاگ‌های DNS
✔️Security Onion برای نظارت بر شبکه و شناسایی الگوهای مخرب
✔️dnstap + Zeek جهت تحلیل ترافیک DNS در لحظه
۳. تقویت امنیت مرورگر و کاربران
بخش بزرگی از حملات Vane Viper از طریق تبلیغات آلوده در مرورگر اجرا می‌شود.
- اقدامات کلیدی:
✔️ غیرفعال‌سازی اعلان‌های Push Notification از سایت‌های ناشناخته
✔️ محدود کردن نصب افزونه‌ها تنها از مارکت‌های رسمی (Chrome Web Store / Firefox Add-ons)
✔️ آموزش کاربران در مورد فیشینگ و تبلیغات جعلی
- ابزارهای پیشنهادی:
✔️ uBlock Origin (افزونه متن‌باز برای مسدودسازی تبلیغات مخرب)
✔️ NoScript (کنترل اسکریپت‌ها و جاوااسکریپت ناشناخته)
✔️ Endpoint Security Solutions مانند Microsoft Defender for Endpoint یا Bitdefender GravityZone
۴. مدیریت منابع تبلیغاتی
چون بستر اصلی Vane Viper شبکه‌های تبلیغاتی است، سازمان‌ها باید رویکرد دقیقی برای مدیریت تبلیغات داشته باشند.
✔️ بررسی اعتبار شبکه‌های تبلیغاتی و همکاری فقط با منابع شناخته‌شده
✔️ اعمال Ad Verification Services برای ارزیابی تبلیغات قبل از نمایش
✔️ استفاده از Web Application Firewalls (WAF) برای شناسایی و مسدود کردن درخواست‌های مشکوک
ابزارهای پیشنهادی:
✔️GeoEdge یا Confiant برای جلوگیری از malvertising در وب‌سایت‌ها
✔️Cloudflare WAF یا ModSecurity (راهکار متن‌باز) برای کنترل ترافیک ورودی
✅ با پیاده‌سازی این چهار لایه (DNS امن، مانیتورینگ رفتاری، امنیت مرورگر، و مدیریت تبلیغات) می‌توان ریسک ناشی از تهدیدهایی مثل Vane Viper را به‌طور چشمگیری کاهش داد.
نتیجه‌گیری
Vane Viper نشان داد که تبلیغات آنلاین می‌تواند به ابزاری قدرتمند برای مجرمان سایبری تبدیل شود. حجم بی‌سابقه یک تریلیون درخواست DNS نشان‌دهنده قدرت و گستردگی این شبکه است. سازمان‌ها باید DNS را نه فقط یک سرویس زیرساختی، بلکه به‌عنوان یک ابزار امنیتی حیاتی در نظر بگیرند و با راهکارهای PDNS، مانیتورینگ رفتاری و آموزش کاربران، ریسک‌های مرتبط را کاهش دهند.
