تحلیل عمیق تهدیدات با Sysmon| راهکاری قدرتمند برای جمع‌آوری داده EDR در SOC

تکنولوژی

تحلیل عمیق تهدیدات با Sysmon| راهکاری قدرتمند برای جمع‌آوری داده EDR در SOC

: کتایون بهرامی; تکنولوژی; 19 خرداد 1404; امتیاز:

( 2 امتیاز )

امتیاز کاربران

🔍 چرا Sysmon در معماری امنیت سایبری حیاتی است؟

در چشم‌انداز رو‌به‌رشد تهدیدات سایبری، به‌ویژه در مواجهه با حملات پیشرفته و هدفمند (APT)، ضرورت پایش دقیق و مستمر فعالیت‌های سیستم‌عامل در سطح Endpoint بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. ابزارهای تجاری EDR پاسخی کامل و یکپارچه به این نیاز ارائه می‌دهند؛ اما در بسیاری از سازمان‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که با محدودیت بودجه یا الزامات زیرساختی مواجه‌اند، نیاز به راهکاری سبک‌وزن، قابل اطمینان و در عین حال قابل سفارشی‌سازی کاملاً مشهود است.

در این میان، Sysmon (System Monitor)، به‌عنوان یکی از اجزای کلیدی مجموعه ابزارهای Sysinternals متعلق به Microsoft، نقش مهمی ایفا می‌کند. این ابزار رایگان، با ثبت دقیق رویدادهای حیاتی نظیر اجرای فرآیندها، ارتباطات شبکه‌ای، تغییرات فایل‌ها، و دسترسی به حافظه، امکان جمع‌آوری داده‌هایی غنی و عملیاتی را برای تیم‌های مرکز عملیات امنیت (SOC) و تحلیل‌گران تهدید فراهم می‌سازد.

در این مقاله از سلام دیجی، گام‌به‌گام بررسی خواهیم کرد که چگونه می‌توان با بهره‌گیری از Sysmon، داده‌های سطح پایین اما حیاتی را از سیستم‌های Endpoint استخراج کرده، آن‌ها را در یک پلتفرم SIEM مانند ELK یا Splunk تجمیع و تحلیل نمود، و در نهایت، این داده‌ها را در مسیر شناسایی، پاسخ و مقابله با تهدیدات سایبری به‌کار گرفت. همچنین خواهیم دید چگونه می‌توان با وجود محدودیت‌ها، پایه‌ای قوی برای پایش امنیتی مؤثر در غیاب EDR تجاری ایجاد کرد.

📌 Sysmon چیست و چه نقشی در تحلیل رفتار تهدید ایفا می‌کند؟

Sysmon (System Monitor) یک ابزار قدرتمند و رایگان از مجموعه Sysinternals Suite است که توسط Mark Russinovich، مدیر ارشد فناوری Azure، توسعه یافته. این ابزار پس از نصب در ویندوز، به‌صورت دائمی بر فعالیت‌های کلیدی سیستم نظارت می‌کند و رخدادهای امنیتی را با جزئیاتی عمیق در Windows Event Log ثبت می‌کند.

برخلاف ابزارهای عمومی لاگ‌برداری، Sysmon با تمرکز بر رفتارهای غیرعادی و الگوهای حمله در سطح سیستم‌عامل، داده‌هایی با ارزش بسیار بالا برای تیم‌های امنیت سازمان تولید می‌کند.

🎯 کاربرد کلیدی Sysmon :

ثبت رفتارهای مشکوک در لحظه وقوع
تولید داده‌های قابل تحلیل برای EDR و SIEM
فراهم‌سازی دید عملیاتی برای تیم‌های SOC
اتصال داده‌های low-level به مدل‌های ATT&CK

📂 انواع داده‌هایی که Sysmon جمع‌آوری می‌کند:

Event ID	نوع رویداد	شرح فنی و کاربرد امنیتی
1	Process Creation	ثبت دقیق جزئیات فرآیندهای اجراشده شامل parent-child relationship، hash فایل اجرایی (SHA256)، مسیر، user، command-line arguments — ابزار حیاتی برای تحلیل رفتار مشکوک و اجرای فایل‌های ناشناخته.
3	Network Connection	ثبت ارتباطات خروجی شامل آدرس IP، پورت، پروتکل و process owner — برای شناسایی beaconing، C2 communication و تحلیل حملات مبتنی بر شبکه.
10	Process Access	نظارت بر دسترسی یک پردازش به پردازش دیگر (مثل تلاش برای خواندن حافظه lsass.exe) — کلیدی در شناسایی Credential Dumping و حملات post-exploitation.
11	FileCreate	گزارش ایجاد فایل در مسیرهای خاص — کاربردی در تحلیل dropperها، فایل‌های مخرب موقت و scriptهای مشکوک.
22	DNS Query	ثبت کوئری‌های DNS انجام‌شده توسط فرآیندها — ابزاری ارزشمند برای شناسایی دامنه‌های ناشناس، phishing و tunneling DNS-based.

✳️ بسیاری از ruleهای تشخیص مبتنی بر Sysmon، به کمک همین event IDها طراحی می‌شوند و به سادگی در قالب قوانین Sigma یا ELK Query قابل پیاده‌سازی هستند.

📘 نکته فنی مهم:

Sysmon به تنهایی تصمیم‌گیر نیست؛ بلکه داده‌هایی با دقت بالا فراهم می‌کند که در کنار تحلیل ماشینی (SIEM، UEBA) یا انسانی در SOC معنا پیدا می‌کنند. ارزش Sysmon در غنای داده و قابلیت تطبیق با سیاست امنیتی سازمان است.

🛠️ راهنمای گام‌به‌گام نصب و پیکربندی حرفه‌ای Sysmon

برای آنکه بتوانید از Sysmon به‌عنوان یک منبع غنی برای داده‌های EDR استفاده کنید، لازم است به‌درستی آن را نصب و با یک فایل پیکربندی حرفه‌ای راه‌اندازی کنید. در ادامه مراحل به‌صورت گام‌به‌گام ارائه شده‌اند:

📥 گام اول: دانلود Sysmon

ابزار Sysmon بخشی از مجموعه Sysinternals Suite است.

به آدرس رسمی مایکروسافت مراجعه کنید:
https://learn.microsoft.com/sysinternals/downloads/sysmon
نسخه‌ی 64بیتی یا 32بیتی را بسته به سیستم‌عامل دانلود و از حالت فشرده خارج کنید.

⚙️ گام دوم: تهیه یا دانلود فایل پیکربندی

Sysmon بدون فایل پیکربندی، عملاً داده‌ی خاصی ثبت نمی‌کند یا داده‌های بی‌فایده زیادی تولید می‌کند. بنابراین استفاده از یک فایل config بهینه و استاندارد اهمیت بالایی دارد.

دو گزینه دارید:

🔹 گزینه اول: استفاده از فایل آماده SwiftOnSecurity

SwiftOnSecurity یکی از فایل‌های config رایج و معتبر را منتشر کرده:
https://github.com/SwiftOnSecurity/sysmon-config
این فایل شامل ruleهایی برای فیلترکردن نویز، حفظ رخدادهای حیاتی و جلوگیری از ثبت داده‌ی غیرضروری است.

🔹 گزینه دوم: ساخت فایل config اختصاصی

می‌توانید با استفاده از ابزارهایی مانند SysmonConfigCreator فایل config را براساس نیاز خود طراحی کنید. (مناسب برای تیم‌های پیشرفته)

🧪 گام سوم: نصب اولیه Sysmon با فایل پیکربندی

در command line با دسترسی ادمین اجرا کنید:

sysmon.exe -accepteula -i sysmonconfig.xml

توضیح سوئیچ‌ها:

-accepteula: قبول لایسنس برای جلوگیری از وقفه
-i: نصب با فایل پیکربندی دلخواه

✅ پس از اجرا، Sysmon به‌صورت یک سرویس Windows در پس‌زمینه فعال می‌شود و شروع به ثبت داده‌ها در مسیر زیر می‌کند:

Applications and Services Logs → Microsoft → Windows → Sysmon → Operational

🔄 گام چهارم: به‌روزرسانی پیکربندی بدون حذف نصب

در صورت نیاز به ویرایش config یا استفاده از نسخه جدید:

sysmon.exe -c sysmonconfig_updated.xml

این دستور باعث آپدیت تنظیمات فعلی بدون حذف لاگ‌ها می‌شود.

❌ گام پنجم: حذف کامل) Sysmon در صورت نیاز(

برای حذف کامل سرویس و تمامی لاگ‌ها:

sysmon.exe -u

✅ نکات امنیتی و عملیاتی مهم

اجرای Sysmon با GPO در سطح سازمانی: می‌توانید نصب و config را با PowerShell یا GPO در دامنه توزیع کنید.
حفاظت از : Sysmon با Group Policy یا EDR مطمئن شوید مهاجم نمی‌تواند سرویس Sysmon را غیرفعال کند.
مراقب نویز باشید: فایل config باید دقیق باشد تا موجب ثبت بیش‌ازحد رخدادهای کم‌ارزش نشود.
Log Forwarding به: SIEM اطمینان حاصل کنید لاگ‌های Sysmon از طریق Winlogbeat، NXLog یا Agent سفارشی به SIEM مانند Splunk، ELK یا Qradar منتقل شوند.

🎯 مثال عملی: تشخیص حمله Credential Dumping

سناریو:

مهاجم از mimikatz برای Dump کردن حافظه استفاده می‌کند.

سیگنال‌ها:

EVENT ID 10 : تلاش برای دسترسی به lsass.ex
EVENT ID 1: اجرای mimikatz.exe یا فرایندهای مشابه
EVENT ID 7: بارگذاری کتابخانه‌های مشکوک

تحلیل در SOC:

فیلتر کردن eventهای مرتبط با Process Access
بررسی parent-child chain
استخراج hash و مقایسه با threat intelligence

📘 مرجع تحلیل Elastic Threat Detection Framework

🔄 اتصال Sysmon به SIEM (مثال ELK Stack)

Sysmon به‌تنهایی داده‌های ارزشمندی تولید می‌کند، اما برای تجزیه‌وتحلیل مؤثر، کشف تهدید، مصورسازی و correlation نیاز داریم این لاگ‌ها را به یک SIEM مانند ELK Stack ارسال کنیم. در این سناریو، از ابزار Winlogbeat برای ارسال لاگ‌های ویندوزی (از جمله Sysmon) به Logstash استفاده می‌کنیم.

🧩 معماری کلی ارتباط Sysmon با ELK :

[Sysmon Agent] → [Winlogbeat] → [Logstash] → [Elasticsearch] → [Kibana]

1- نصب و پیکربندی Winlogbeat

📥 دانلود Winlogbeat:

از سایت رسمی Elastic :
👉 https://www.elastic.co/beats/winlogbeat

📂 مسیر فایل پیکربندی:

C:\Program Files\Winlogbeat\winlogbeat.yml

✏️ پیکربندی winlogbeat برای Sysmon :

winlogbeat.event_logs:

  - name: Microsoft-Windows-Sysmon/Operational

    ignore_older: 72h

output.logstash:

  hosts: ["192.168.1.100:5044"]  # IP سرور Logstash

# تنظیمات شناسایی و لاگ‌ها

setup.template.settings:

  index.number_of_shards: 1

✅ مطمئن شوید Winlogbeat با دسترسی Administrator اجرا شود تا به Event Logs دسترسی کامل داشته باشد.

2- پیکربندی Logstash برای دریافت لاگ‌ها

در سرور Logstash، فایل پیکربندی مانند زیر بسازید:

📄 مسیر: /etc/logstash/conf.d/sysmon.conf

input {

  beats {

    port => 5044

filter {

  if [log_name] == "Microsoft-Windows-Sysmon/Operational" {

    # اعمال فیلتر دلخواه یا استفاده از Grok

    mutate {

      add_tag => [ "sysmon" ]

output {

  elasticsearch {

    hosts => ["http://localhost:9200"]

    index => "winlogbeat-sysmon-%{+YYYY.MM.dd}"

💡 برای تجزیه بهتر لاگ‌ها، می‌توانید از پلاگین‌های community مانند Elastic ECS یا Sysmon Module در Filebeat نیز استفاده کنید.

3- فعال‌سازی و تست اتصال

▶️ در ماشین ویندوز:

Start-Service winlogbeat

▶️ در سرور Logstash:

sudo systemctl restart logstash

✅ پس از راه‌اندازی، در Kibana → Discover، باید ایندکس‌های winlogbeat-sysmon-* قابل مشاهده باشند.

🎯 توصیه‌های حرفه‌ای

از Dashboard آماده Sysmon در Kibana استفاده کنید:
در بخش Elastic Dashboards یا GitHub، داشبوردهایی برای تحلیل رفتار Sysmon وجود دارند.
Index Lifecycle Policy (ILM) را برای مدیریت طول عمر لاگ‌ها فعال کنید.
برای parsing بهتر، می‌توانید از Sigma Rules + ElastAlert جهت ایجاد alertهای خودکار استفاده کنید.
اگر حجم لاگ‌ها بالاست، Logstash را با Pipeline Workers و Queue Buffer بهینه‌سازی کنید.

اتصال Sysmon به ELK Stack، تیم‌های SOC را قادر می‌سازد تا با دیدی عمیق، رفتار فرآیندها، ارتباطات مشکوک و رخدادهای مشکوک را در سطح endpoint بررسی کنند. این یک راهکار قدرتمند، منعطف و مقیاس‌پذیر برای سازمان‌هایی است که می‌خواهند بدون هزینه زیاد، سطح بالایی از مانیتورینگ امنیتی داشته باشند.

🎯 بهترین تمرین‌ها در تحلیل داده Sysmon

ردیف	توصیه تخصصی	هدف امنیتی	جزئیات عملیاتی
1️	استخراج و بررسی Hash فایل‌ها (SHA256)	شناسایی فایل‌های مشکوک و ناشناخته	بررسی هش‌ها در سرویس‌های Threat Intel مانند VirusTotal، Hybrid Analysis یا [Intezer]
2️	توسعه Ruleهای مبتنی بر IOC و رفتار مشکوک	فعال‌سازی هشدارهای دقیق براساس Indicators of Compromise	تعریف قواعد سفارشی در SIEM براساس مسیرهای خاص (مانند `C:\Users\*\AppData\Roaming`) یا نام فایل‌های رایج بدافزار
3️	هم‌بستگی با منابع Threat Intelligence	شناسایی سریع IP یا دامنه‌های مخرب	اتصال لاگ‌های Sysmon به منابعی نظیر AlienVault OTX، AbuseIPDB یا MISP
4️	کاهش هشدارهای کاذب (False Positives)	افزایش دقت تحلیل و کاهش بار تحلیلگر SOC	ایجاد و نگهداری لیست سفید (Whitelist) شامل نرم‌افزارهای مجاز سازمان، مسیرهای مورد اعتماد و سرویس‌های داخلی
5️	استفاده از Sysmon Modular Configs	افزایش بهره‌وری در لاگ‌برداری و کاهش نویز	استفاده از کانفیگ‌های تفکیک‌شده مانند SwiftOnSecurity Sysmon config برای کنترل دقیق انواع eventها
6️	Cross-log Correlation در SIEM	پیاده‌سازی دید کامل‌تر از حمله	ترکیب لاگ‌های Sysmon با سایر لاگ‌ها (Windows Security, Firewall, DNS, EDR) برای تحلیل چندلایه حملات مانند lateral movement یا privilege escalation

📌 نکته حرفه‌ای: یکی از موفق‌ترین رویکردها در تحلیل Sysmon، استفاده از Sigma Rules و تبدیل آن‌ها به قالب‌های قابل استفاده در SIEM است. این کار می‌تواند به صورت خودکار منجر به تولید alert یا visual در داشبورد شود.

📈 استفاده از Sysmon در کنار سایر ابزارها

ابزار مکمل	هدف
Sigma Rules	استانداردسازی قوانین تشخیص
SysmonView	تحلیل بصری داده‌های Sysmon
MITRE ATT&CK	نگاشت وقایع Sysmon به تاکتیک‌های مهاجم
Falcon LogScale (سابق Humio)	پردازش سریع لاگ‌های حجیم

🧠 تحلیل رفتارهای مشکوک با استفاده از الگوهای Sysmon

یکی از مهم‌ترین مزایای Sysmon توانایی آن در تشخیص الگوهای رفتاری حمله (Behavioral Patterns) به جای صرفاً تکیه بر امضای تهدید است. با ترکیب چند Event ID، می‌توان فعالیت‌های مشکوک را شناسایی کرد. به‌عنوان مثال:

الگوی رفتاری	Event IDهای مرتبط	تحلیل
اجرای Mimikatz	1 (Process Creation) + 10 (Process Access)	دسترسی یک فرآیند به حافظه LSASS می‌تواند نشانه‌ای از سرقت رمز عبور باشد.
Lateral Movement با PSExec	1 + 3	فرآیند psexesvc.exe و ارتباطات پورت 445 مشکوک هستند.
Persistence از طریق Scheduled Task	1 + 11	ایجاد فایل جدید به همراه اجرای task از طریق schtasks.exe.

استفاده از این الگوها در کنار Ruleهای Sigma یا SIEM می‌تواند کشف تهدیدات را در زمان واقعی ممکن سازد.

🎯 نقش Sysmon در عملیات Threat Hunting فعال

در محیط‌های سازمانی، تحلیلگرانی که در SOC به دنبال ردپای تهدید هستند، می‌توانند با استفاده از داده‌های Sysmon یک روایت کامل از مسیر حمله بسازند. به‌عنوان مثال:

✔️ بررسی زنجیره‌ی فرآیندها (Parent - Child)

✔️ شناسایی فایل‌هایی که در مسیرهای غیرمعمول ایجاد شده‌اند

✔️ تحلیل DNS Queryهایی که به دامنه‌های مشکوک resolve شده‌اند

یک مثال واقعی:

حمله با استفاده از rundll32.exe که یک DLL مخرب را از یک سرور خارجی بارگذاری می‌کند.

Event ID 1 ✔️نشان می‌دهد rundll32 اجرا شده.

Event ID 3 ✔️آدرس مقصد را مشخص می‌کند.

Event ID 22 ✔️دامنه resolve‌شده را ثبت می‌کند.
این اطلاعات برای hunting کافی است.

🚀 قابلیت‌های جدید در نسخه‌های اخیر Sysmon

Microsoft به‌طور منظم قابلیت‌های Sysmon را توسعه می‌دهد. برخی از ویژگی‌های مفید که در نسخه‌های جدید اضافه شده‌اند عبارت‌اند از:

Event ID	توضیح	کاربرد امنیتی
24	Clipboard Capture	مشاهده سرقت داده از کلیپ‌بورد
25	Process Tampering	تشخیص تزریق کد و تغییرات مشکوک در فرآیندها
26	File Delete Detected	مشاهده حذف فایل با فرآیند خاص (شبیه حملات با log deletion)

اطمینان حاصل کنید که از آخرین نسخه Sysmon استفاده می‌کنید و Eventهای جدید را نیز در کانفیگ خود فعال کرده‌اید.

⚖️ مقایسه Sysmon با سایر راه‌کارهای EDR

در حالی که Sysmon ابزار فوق‌العاده‌ای برای جمع‌آوری داده در endpointها است، بهتر است آن را با راه‌کارهای EDR تجاری نیز مقایسه کنیم:

ویژگی	Sysmon	EDR تجاری
هزینه	رایگان	بالا
قابلیت سفارشی‌سازی	بالا	محدود یا کنترل‌شده
پشتیبانی از تهدیدات نوظهور	نیازمند Rule نویسی	بروزرسانی خودکار با Threat Intel
نمای مرکزی	نیازمند پیاده‌سازی SIEM	بله (پیش‌فرض دارد)
استفاده در Hunting	مناسب برای تیم‌های فنی	مناسب برای تحلیلگران سطح بالا

در سازمان‌هایی که تیم فنی قوی دارند، ترکیب Sysmon با Splunk می‌تواند جایگزین اولیه برای EDRها باشد.

🔐 راه‌کارهای امن‌سازی Sysmon در برابر مهاجمان

همان‌طور که Sysmon می‌تواند حملات را کشف کند، مهاجمان نیز تلاش می‌کنند آن را غیرفعال کنند یا دور بزنند. بنابراین رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

✔️ محافظت از فایل پیکربندی:

با استفاده از ACL دسترسی نوشتن به sysmon.xml را فقط برای Administrator محدود کنید.

✔️ جلوگیری از توقف سرویس:

می‌توانید از GPO استفاده کنید تا مهاجم نتواند سرویس Sysmon را Stop کند (Service Recovery → Restart Service) .

✔️ غیرفعال‌کردن دسترسی به Event Logs :

از طریق Group Policy دسترسی کاربران غیرمجاز به Application Logs را محدود کنید.

✔️ مانیتورینگ سلامت Sysmon :

از Ruleهای SIEM برای بررسی اینکه Sysmon به درستی در حال اجراست استفاده کنید.

✅ جمع‌بندی نهایی: جایگاه Sysmon در راهبرد امنیتی سازمان

در شرایط ایده‌آل، بهره‌گیری از راهکارهای بخش جدایی‌ناپذیر از راهبرد دفاعی سازمان‌ها در برابر تهدیدات پیچیده است. این محصولات با بهره‌گیری از تحلیل رفتاری، هوش مصنوعی و Threat Intelligence، قابلیت شناسایی و واکنش سریع به حملات را فراهم می‌کنند.

با این حال، ممکن است به دلایلی مانند محدودیت‌های بودجه، سیاست‌های سازمانی یا زیرساخت‌های فنی، استفاده از EDR در برخی محیط‌ها امکان‌پذیر نباشد. در چنین مواردی، بهره‌مندی از ابزارهای سبک، دقیق و قابل پیکربندی مانند Sysmon می‌تواند به‌عنوان یک راهکار ضروری و مکمل در دفاع سازمانی عمل کند.

✅ بنابراین، توصیه می‌شود:

✔️ در صورت وجود راهکار EDR، از Sysmon به‌عنوان یک منبع غنی‌سازی داده‌های امنیتی استفاده شود تا دید عمیق‌تری نسبت به رفتار سیستم ایجاد گردد.

✔️ در صورت عدم دسترسی به EDR، استقرار Sysmon حداقل اقدام لازم برای پایش رفتاری و تحلیل تهدیدات در سطح Endpoint خواهد بود.

در نهایت، Sysmon نه‌تنها یک ابزار کمکی، بلکه یک مولفه ارزشمند برای هر تیم SOC محسوب می‌شود که به‌دنبال پیاده‌سازی راهکارهای دفاع در عمق (Defense in Depth) با هزینه‌ای منطقی و اثربخشی بالا هستند.